10971,52%1,24
42,04% 0,21
48,49% -0,29
5388,39% -0,76
9047,60% 0,46
Tarım-GFE’nin Aralık ayında aylık yüzde 2,13 ilan edildiğini belirten Çandır, “Bu rakam, endeksin ölçülmeye başladığı 2015 yılından itibaren Aralık ayları ortalamasının (2.38) altında kalmıştır. Böylece Eylül ayındaki düşüş ve ortalamanın altında seyir devam etmiştir” dedi. Tarım-GFE’nin Aralık ayında yıllık yüzde 32,49 ilan edildiğini kaydeden Çandır, “Bu yıllık rakam, son 9 yılın Aralık ayları ortalamasının (32,95) altında kalmıştır. Aralık ayı için açıklanan tarımsal girdi fiyatları enflasyonu, aylıkta ve yıllıkta 10 yıllık ortalamaların altında kalmıştır” değerlendirmesinde bulundu.
TOHUMDA YÜKSEK ARTIŞ
Aralık ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tohumda aylık yüzde 1,64, enerjide yüzde 1,19, gübrede yüzde 2,98, ilaçta yüzde 1,86, veteriner hizmetlerinde yüzde 1,94, yemde yüzde 2,31 ve diğer kalemlerde ise yüzde 0,49 artış olduğunu belirten Çandır, yıllık değişimlere bakıldığında tohumda yüzde 52,31, enerjide yüzde 23,20, gübrede yüzde 21,45, ilaçta yüzde 22,14, veteriner hizmetlerinde yüzde 45,06, yemde yüzde 28,76 ve diğer kalemlerde ise yüzde 52,07’lik artışa dikkat çekti. Çandır, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 3,46, yıllık yüzde 44.23’lük artış ilan edildiğini belirtirken, “Tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylıkta yüzde 1,90 ve yıllıkta ise yüzde 30,62’lik artış ilan edilmiştir. Aralık ayları itibariyle aylıkta ve yıllıkta 2023 yılından daha düşük Aralık ayı verileri ilan edilmiştir. Aralık ayında Tarım-GFE alt kalemlerindeki değişimler, yılbaşından bu yana derece derece bir düşüş eğilimi gösterirken Aralık ayında bu düşüş, ortalamaların altına sarkmıştır” dedi.
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İÇİN ÖNEMLİ
TÜİK tarafından Aralık ayı tarım üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’nin aylık yüzde 0,39 ile 10 yıllık Aralık ortalamasının (2,91) çok altında ilan edildiğine dikkat çeken Ali Çandır, yıllık yüzde 37,01 ile 10 yıllık ortalamanın (24,75) üzerinde ilan edildiğini belirtti. Çandır, şunları söyledi:
“Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim, genel olarak üretici aleyhine seyretmiştir. Ancak Mayıs, Haziran ve Kasım aylarında bu aleyhte eğilim yerini üretici lehine çevirmişken Aralık ayında yeniden üretici aleyhine seyir söz konusu olmuştur. Yıllık girdi maliyetleri artışı ise nispi olarak üretici fiyatları artışından yüksek seyretmiştir. Üretici, Aralık ayında aylıkta ve yıllıkta aleyhte bir durum yaşamıştır. Hem aylıkta hem de yıllıkta üretici fiyatlarının nispi olarak tarımsal girdi fiyatlarından ciddi bir yükseklikte seyretmesi sürdürülebilirlik bakımından önem taşımaktadır. Çünkü üreticinin tek maliyet grubu, girdi kalemleri değil en az onun kadar da diğer maliyetleri söz konusudur.”
Yurtdışı üretici enflasyonu YD-ÜFE’nin Aralık’da aylık yüzde 0,91 ve yıllık yüzde 23,5 arttığını kaydeden Başkan Çandır, yurtiçi üretici enflasyonu Yİ-ÜFE’nin aylık yüzde 0,40 ve yıllık yüzde 28,52 arttığını belirtti. Çandır, “Üretici düzeyindeki gıda kalemi aylık yüzde 1,39, yıllık ise yüzde 37,96 arttı. Bu durum, Aralık ayında da tarıma dayalı imalat sanayiindeki enflasyonun, tarımdan daha yüksek seyrettiğini göstermektedir” değerlendirmesinde bulundu.
MANŞET ENFLASYON YÜKSEK
Aralık ayında üretici kesimdeki bu enflasyonlara karşılık tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylık yüzde 1,03 ve yıllık yüzde 44,38 arttığına dikkat çeken Ali Çandır, “Son 10 yıllık Aralık ayı ortalamalarının aylıkta yüzde 1,23 ve yıllıkta ise yüzde 18,31 olduğu hatırlanırsa manşet enflasyonun hala ne kadar yüksek seyrettiği daha iyi anlaşılır. Tüketici taraftaki gıda enflasyonu ise Aralık ayında aylık yüzde 1,29, yıllık yüzde 43,58 ilan edildi. İşlenmemiş gıda enflasyonu Aralık’ta aylık yüzde 0,86, yıllık yüzde 50,29 düzeyinde ilan edildi. Yaş meyve sebze enflasyonu aylık yüzde 1,65 düşüş, yıllık 68,78 artış olarak ilan edildi. Tüketici taraftaki bu rakamlar, üreticilerin maruz kaldığı yıllık enflasyonun üzerinde bir tüketici enflasyonu olduğunu göstermeye devam etmektedir” dedi.
