11007,37%0,81
42,52% 0,07
49,55% -0,06
5743,85% -0,15
9322,75% 0,27
PISA 2022 VERİLERİ VE SON YILLARDAKİ GIDA ENFLASYONU TABLOYU AĞIRLAŞTIRIYOR.
Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nün OECD ve PISA verileriyle hazırladığı analiz, Türkiye’de öğrencilerin yaşadığı gıda yoksulluğunun boyutunu bir kez daha ortaya koydu. Türkiye, 60 ülke arasında en çok öğün atlayan öğrenciye sahip 5. ülke konumunda bulunuyor. Araştırmaya göre; son 30 gün içinde en az haftada bir kez maddi yetersizlik nedeniyle öğün atlayan öğrencilerin oranı %11’e ulaştı. OECD ortalamasının yalnızca %3 olduğu düşünüldüğünde, Türkiye’nin bulunduğu konum dikkat çekici bir soruna işaret ediyor.
Veriler, düşük gelirli ülkelerde parasızlık nedeniyle öğün atlama oranlarının yüksek olduğunu doğrularken; Türkiye’nin, OECD ülkeleri içinde belirgin biçimde ayrıştığını gösteriyor. Kamboçya (%22), Filipinler (%15), Tayland (%13) ve Fas’ın (%12) ardından gelen Türkiye, gelişmiş ülkelerin çok üzerinde bir risk düzeyi ile karşı karşıya.
"Bu tablo yalnızca ekonomik değil, sosyal bir alarmdır"
Toplum Çalışmaları Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyesi ve Analisti Yağmur Uzunırmak, PISA verilerini son yıllardaki gıda enflasyonu ile birlikte değerlendirerek Türkiye’de öğrencilerin gıda yoksulluğunun derinleştiğini vurguladı.
Uzunırmak, Türkiye’nin uzun süredir küresel ortalamanın çok üzerinde seyreden gıda enflasyonu nedeniyle çocukların ve gençlerin beslenme koşullarının ciddi risk altında olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Türkiye, gıda enflasyonu açısından son yıllarda küresel ortalamanın çok üzerinde seyreden bir ülkedir. TÜİK verilerine göre, gıda ve alkolsüz içecekler grubunda Aralık ayı yıllık değişimi 2022’de %77.86, 2023’te %72.01, 2024’te %43.5 ve 2025 yılı itibarıyla şu ana kadar %34.8 olarak ölçülmüştür. Buna karşılık Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) yayımladığı küresel gıda enflasyonu verileri, aynı yıllarda dünya genelinde artış oranlarının sırasıyla %12.6 (2022), %5.45(2023) ve %3.38(2024) seviyelerinde gerçekleştiğini göstermektedir.”
Uzunırmak, FAO’nun küresel sıralamasının Türkiye açısından çarpıcı olduğunun altını çizerek şöyle devam etti:
“FAO’nun ülke karşılaştırmalarına göre Türkiye, 2022 yılında veri bulunan 202 ülke içinde dünya)nın en yüksek gıda enflasyonuna sahip 5. ülkesi olmuş; Türkiye’nin üzerinde yalnızca Venezuela, Zimbabwe, Lübnan ve Arjantin yer almıştır. 2024 yılında da tablo değişmemiş, bu kez Sudan, Arjantin, Zimbabwe ve Filistin Türkiye’nin önünde yer almış ve Türkiye 5. sıradaki yerini korumuştur.“
“Türkiye’de öğrencilerin gıda yoksulluğu riskinin 2022’ye kıyasla daha da yükselmiş olabileceği bir değerlendirme olarak ortaya çıkmaktadır.”
PISA verileriyle birlikte bakıldığında ortaya çıkan tablonun ağırlaştığını belirten Uzunırmak, şu değerlendirmeyi yaptı:
“OECD-PISA testleri belirli periyotlarla uygulandığından, öğrencilerin gıda yoksunluğuna ilişkin en güncel mikro veri 2022 yılına aittir. 2022 PISA verilerine göre Türkiye’de öğrencilerin %11’i, son 30 gün içinde parasızlık nedeniyle haftada en az bir kez öğün atladığını bildirmiştir. Ancak yukarıda özetlenen ve 2022 sonrası dönemi de kapsayan karşılaştırmalı gıda enflasyonu verileri dikkate alındığında, Türkiye’de öğrencilerin gıda yoksulluğu riskinin 2022’ye kıyasla daha da yükselmiş olabileceği makul bir değerlendirme olarak ortaya çıkmaktadır.”
PISA 2022 datası hem de son yıllardaki gıda enflasyonu, Türkiye’de çocukların ve gençlerin beslenme koşullarının ciddi bir sosyal risk altında olduğunu açıkça gösteriyor.
Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nün analizine göre gıda yoksulluğu, yalnızca ekonomik bir sorun olmaktan çıkıp eğitim ve fırsat eşitliği açısından kritik bir kırılganlık alanına dönüşmüş durumda.
